Zażalenie na umorzenie postępowania przygotowawczego

Tematem często powracającym we wszelkiego rodzaju dyskusjach jest szeroko pojęta ochrona praw osoby pokrzywdzonej przestępstwem. Jednym z elementów tej ochrony jest zaś instytucja zażalenia na umorzenie postępowania przygotowawczego przez organ tego postępowania.

Komu za zatem przysługuje wyżej wymieniony środek zaskarżenia? Jak już wspomniano, przysługuje on pokrzywdzonemu w rozumieniu kodeksu postępowania karnego, a więc  – co do zasady – osobie fizycznej lub prawnej, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo. I to właśnie ta bezpośredniość ma tutaj największe znaczenie. Przykładowo, w razie wystąpienia tak częstego przestępstwa, jakim jest wypadek komunikacyjny – osobie, która w takim zdarzeniu poniosła obrażenia inne niż te wskazane w art. 177 kodeksu karnego, status pokrzywdzonego nie będzie przysługiwał, choć może się wydawać, że faktycznie została ona „pokrzywdzona” przestępstwem.

Zażalenie na umorzenie postępowania przygotowawczego należy wnieść do sądu za pośrednictwem organu, który wydał lub zatwierdził stosowne postanowienie o umorzeniu. Zażalenie rozpoznaje sąd właściwy do rozpoznania sprawy w I instancji. Należy wnieść je w terminie 7 dni od dnia doręczenia nam stosownego postanowienia. Zażalenie to nie podlega opłacie.

Z uwagi na fakt, że jesteśmy osobą uprawnioną do złożenia takiego zażalenia przysługuje nam także prawo przejrzenia akt umorzonego postępowania przygotowawczego.

W tak wniesionym zażaleniu winniśmy wskazać konkretnie zaskarżone postanowienie, sformułować zarzuty mu stawiane, a także podać, czego się domagamy. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby wskazać również wnioski dowodowe, których przeprowadzenia domagamy się już po – ewentualnym – uchyleniu postanowienia o umorzeniu, a które to dowody – naszym zdaniem – dotychczas nie zostały przeprowadzone.

Sąd w efekcie rozpoznania złożonego przez nas zażalenia może utrzymać zaskarżone postanowienie w mocy, bądź też je uchylić, co spowoduje, że organ postępowania przygotowawczego będzie kontynuował prowadzenie postępowania przygotowawczego, którego zostało uprzednio umorzone.

Z kolei w przypadku umorzenia postępowania przygotowawczego po raz kolejny (a więc już po uchyleniu postanowienia o umorzeniu postępowania przez sąd i ponownym umorzeniu w toku postępowania przygotowawczego przez organ tego postępowania), będzie nam przysługiwało prawo do wniesienia tzw. subsydiarnego aktu oskarżenia, która to instytucja zostanie już omówiona przy okazji kolejnego wpisu.