Na przesłuchanie z pełnomocnikiem?
Otrzymaliśmy wezwanie do stawienia się w charakterze świadka (np. w określonej jednostce Policji) oraz złożenia zeznań w toku toczącego się postępowania karnego. Dla wielu jest to pierwsze tego typu doświadczenie i co za tym idzie może stać się powodem niepotrzebnego stresu i niepokoju.
Czy podczas takiej czynności jesteśmy zdani tylko i wyłącznie na siebie? Niekoniecznie.
Artykuł 87 kodeksu postępowania karnego stwarza możliwość ustanowienia przez osobę niebędącą stroną tego postępowania (np. niebędącą podejrzanym czy pokrzywdzonym) pełnomocnika, jeżeli wymagają tego jej interesy w toczącym się postępowaniu. Osobą taką może być więc jak najbardziej świadek. Jednak – oczywiście – sam stres i niepokój nie uzasadnia możliwości ustanowienia przez nas pełnomocnika – musi tego wymagać nasz interes w toczącym się postępowaniu.
Czym są więc ten interes w przypadku świadków? Niestety, nie ma jednej, uniwersalnej odpowiedzi, zaś każdy przypadek należy traktować indywidualnie i to na nas spoczywać będzie wykazanie, że w danym, konkretnej sytuacji ochrona naszych interesów wymaga udziału w czynności przesłuchania pełnomocnika. Przypadkiem takim mogą być, np. sytuacje, w których przedmiotem toczącego się postępowania, a tym samym i czynności przesłuchania, są informacje objęte – w pewnym zakresie – tajemnicą zawodową czy też dotyczące tajemnicy przedsiębiorstwa. W zakresie tym świadek może odmówić zeznań co do okoliczności, na które rozciąga się ten obowiązek, bez uprzedniego zwolnienia go przez sąd lub prokuratora z obowiązku zachowania tajemnicy (art. 180 k.p.k.), co może uzasadnić obecność ustanowienia przez świadka pełnomocnika, który będzie uczestniczył w przesłuchaniu.
Warto też wiedzieć, że udział pełnomocnika w czynności wiąże się także z korzystaniem przez niego z takich praw, jak np. związanych z prawidłowym sporządzeniem protokołu z przebiegu danej czynności, tj. złożenia wniosku o sprostowanie protokołu czy zarzutów, co do jego treści.
Niestety, sąd, a w postępowaniu przygotowawczym prokurator, może odmówić dopuszczenia do udziału w postępowaniu pełnomocnika , jeżeli uzna, że nie wymaga tego obrona interesów osoby nie będącej stroną. Odmowa taka – gdy jest wynikiem zarządzenia wydanego przez prokuratora – jest zaskarżalna zażaleniem do prokuratora nadrzędnego, nad prokuratorem, który wydał zaskarżone zarządzenie. Natomiast odmowa dokonana przez sąd ma charakter ostateczny.
Jak wynika z powyższych rozważań, w przypadku ustanowienia pełnomocnika dla osoby niebędącej stroną, możliwość jego ustanowienia należy zawsze rozpatrywać indywidualnie oraz – w dużym stopniu – zależy od umiejętnego umotywowania posiadanego przez nas interesu w tym zakresie.